Diş hekimliğinde kullanılan dolgu malzemeleri amalgam, kompozit ve seramik inley onleylerdir. Metal dolgu olarak bilinen amalgam dolgu ile ilgili klinikte bana bir çok soru geliyor. Genellikle metal dolguyu lazer dolgu (beyaz dolgu, kompozit dolgu) ile değiştirmem gerekli mi diye soranlar var.

Bu kadar merak edilen bir konu için sizlere faydalı olacağını düşündüğüm bilgileri bu yazıda paylaşacağım. Daha önce de diş dolgumun üzerine zirkonyum diş kaplama yaptırabilir miyim? gibi sorularınız gelmişti ve sorularınıza web sitemdeki zirkonyum sayfamda yer vermiştim. Sayfa içeriği bir hayli yüklü olan estetik diş kaplamaları, lamina diş uygulamaları, diş beyazlatma gibi ilgi çekici konuları da web sitemdeki sayfalardan okuyabilirsiniz.

Bu yazıda ayrıca amalgam dolguların yapısal olarak taşıması gereken özellikleri ve amalgam dolgu yapımının tercih edilmediği durumlar hakkında da bilgi vermeye çalışacağım. Yine en çok sorulan sorulardan bir tanesi yapılmış metal dolguların beyaz diş dolgular ile değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı hakkında da güncel bilimsel verilere dayanarak bilgilendirme yapacağım.
Metal (amalgam) dolgular Dünya’nın birçok ülkesinde ve Türkiye’de halen kullanılmaktadır. İnsanlar bir yandan metal dolgunun zararlı olduğunu konuşurken bu dolguların yapılıyor olması sizce de şaşırtıcı değil mi?

Metal olguların hali hazırda yapılmış bilimsel araştırmalar ile kanıtlanmış bir olumsuz yan etkisi bulunmamaktadır. Ancak bazı ülkelerde Amalgam dolgu yapımına kısıtlama getirildiğini de biliyoruz. Diş hekimliği bilimsel olarak bu konuya kanıta dayalı bilim yönü ile yaklaşmaktadır. Dünyanın en önemli diş hekimliği kuruluşları Amerikan Diş Hekimleri Birliği (ADA), Dünya diş hekimleri birliği (FDI) ve Uluslararası diş hekimliği araştırmaları birliği bu konuda çalışmalar yapmıştır. Bunun dışında Avrupa birliği sağlık ve gıda güvenliği dairesi amalgam dolgunun güvenli bir malzeme olduğunu deklere etmiştir.

Estetik diş dolgusu
Estetik diş dolgusu

Bütün bunlara rağmen metal dolguların bazı bölgesel ve sistemik yan etkilere neden olduğu konusunda toplumda tartışmalar devam etmektedir. Bütün bu gelişmeler ile birlikte diş hekimliğindeki estetik ve biyolojik malzeme gamının gelişmesi ve yeni biyolojik uyumlu malzemelerin üretilmesi amalgam dolgunun kullanımını giderek azaltmıştır.
Bir taraftan yeni estetik dolgu malzemelerini piyasaya süren firmaların dental amalgamı kasıtlı olarak kötülediği konuşursa da aslında tartışılan konu amalgam dolgunun yapısında bulunan civa maddesidir. Civanın tek başına toksik bir madde olduğu zaten tartışmasızdır.
Civanın ticareti, endüstride kullanımı, enerji santrallerinden ve metal üretimi alanlarından civa açığa çıkmasının azaltılması için alınacak önlemler tartışılmaktadır. Civa içeren artıkların depolanması gibi konular uluslararası anlaşmalarla düzen altına alınmıştır. Civanın kullanıldığı piller, floresan lambalar, sabunlar ve kozmetik malzemeler dünya genelinde kullanılmaktadır. Bu anlaşmalar çerçevesinde 2020 tarihinden itibaren cevap kullanımının sınırlandırılması kararı alınmıştır.
Diş dolgusu olarak kullanılan amalgam malzemesinin kalitesi, yapısal özelliklerinin yeterli olması yani teknik şartlarının standartlara uygun olması durumunda amalgam dolgunun yapılabileceği ve yapılmış dolguların herhangi bir zararlı etkisinden olmayacağı konusunda alınmış karar bulunmaktadır.
Diş hekimliğinde kullanılan amalgam büyük oranda gümüş, çinko, bakır ve kalay gibi metallere bağlı halde yaklaşık %50 oranında elemental civa içerir.

Amalgamın içerisindeki civa açığa çıkar mı?

Amalgam dolgular ağız ortamında düşük düzeyde salınıma uğrayabilirler. Bu salınımın dolgu sayısı dolguların boyutları, çiğneme alışkanlıkları, tüketilen gıdaların dokusu, diş gıcırdatma, diş fırçalama, burun ağız solunum oranı, amalgam dolgu yüzey dokusu ve amalgamın yaşına bağlı olduğu bilinmektedir.
Ama amalgamın kapsül formatında olması, yüksek bakırlı geliştirilmiş amalgamlar kullanılması, civa içeriği mümkün olduğu kadar az olan %50’den daha az miktarda civa taşıyan amalgamlar kullanılması ve karıştırılma sonunda ısınan amalgamlar kullanılmaması tercih edilir. Yapılmış amalgamların yüzeyinin cilalı olması önemlidir.

Kimlere amalgam diş dolgusu yapılmaz?

Avrupa birliği sağlık gıda güvenliği dairesi tarafından yayınlanan bildiride süt dişlerinde, hamilelerde ve böbrek hastalığı olan bireylerde Amalgam kullanımı tavsiye edilmemektedir. Yani bu hastalara amalgam diş dolgusu uygulanması yerine diğer kompozit veya kompomer dolguların yapılması önerilmektedir.

Metal Diş Dolgusunda Alerji Olur mu?

Amalgam dolguların az görülen yan etkilerinden bir tanesi de içerisindeki civaya ve diğer metallere karşı aşırı duyarlılık yani alerji

İnley-onley estetik dolgu
İnley-onley estetik dolgu

reaksiyonudur. Bu alerji gecikmiş tiptedir ve nadir görülür. Bölgesel ağız içi dokularda kırmızı alanlar, ağrılı ve yandılar ülserler, için su dolu kabarcıklar görülebilir. Bazen yüzde dermatit, vücudun uzak bölgelerin de ürtiker ve egzama şeklinde belirttiler olabilir. Teşhis için cilt üzerine test uygulanır. Ağız çevresinde dermatit, ağız yanması olabilir.
Cilt testi ile doğrulanan amalgam allerjisi veya civa allerjisi gibi durumlarda amalgam dolgunun ağızdan uzaklaştırılması zorunludur. Yaklaşık üç ay gibi bir süre sonra belirtiler tamamen ortadan kalkar.

Yapılmış Amalgam dolguların yenilenmesi:

İyi yapılmış bir metal dolgu hastanın kaygıları nedeniyle değiştirilmemelidir. Herhangi bir alerji belirtisi yok ise ve kullanılan amalgamın özellikleri standartlara uygun ise yapılmış metal diş dolgusunun sökülmesine gerek yoktur.

Metal amalgam dolgu ne zaman sökülmelidir?

Yapılmış amalgam diş dolguların altında çürük oluşması, amalgam doluda kırık görülmesi, kanal tedavisi gerekliliği veya amalgam alerjisi gibi zaruri durumlar dışında değiştirilmesi mümkünse onları olması tercih edilmelidir. Amalgam dolgunun çıkartılması gerekiyorsa hastanın, hekimin ve yardımcı personelin korunması için önemler alınır.
Lastik örtü takılarak yüksek devirde ve bol su ile keskin frezler kullanılarak amalgam dolgu sökülmelidir. Dolgunun büyük parçalar halinde çıkarılmasına gayret edilir. Atıkların kanalizasyona karıştırılmaması önerilir.

Ben şimdi ne yapmalıyım?

Siz de ağzınızdaki metal dolgular nedeniyle kaygı duyuyorsanız dolgularınızın mevcut durumu ve yapılabilecekler hakkında bilgi almak ve düzenli diş kontrolünüzü yaptırmak için randevu alabilirsiniz. Bu yazımızda metal dolgunun zararlı olmadığını ancak hamileler, böbrek hastaları ve süt dişlerinde civalı dolgunun uygulanmasının tavsiye edilmediğini öğrenmiş olduk.
Amalgam dolguların sökülmesi gerektiğinde de gerekli tedbirlerin alınarak sökülebileceğini ve yerine bir diş kaplaması veya dolgu yapılabileceğini öğrendik. Ancak ağzımızda bulunan eski amalgam dolguların değiştirilmesinin zorunlu olmadığını ve sağlığımızı bozmayacağını tekrar etmekte fayda görüyorum. Aslına bakarsanız birçoğumuzda bulunan diş eti iltahabı vücudumuza daha fazla zarar vermekte. Size önerim en kısa zamanda diş hekimi randevunuzu alıp detaylı bir muayene olmanızdır.

Sağlıkla kalın.

Diş Hekimi Sertaç Kızılkaya

5/5 - (5 votes)

5/5 - (5 votes)
Önceki YazıGülüş Tasarımı
Sonraki YazıProtez Diş Alışma Dönemi
16/06/2023

Zirkonyum Nasıl Bir Diş

Zirkonyum, son yıllarda diş hekimliğinde popüler hale gelen bir materyaldir. Estetik görünümü, dayanıklılığı ve biyouyumluluğu nedeniyle tercih edilen bir seçenektir. İşte zirkonyum...

Devamını Oku Zirkonyum Telefon
09/06/2023

Çekilen Dişin Yerine İmplant Ne Zaman Yapılır?

Diş kaybı, estetik ve fonksiyonel açıdan sorunlara yol açabilir. Çekilen bir dişin yerine implant uygulaması, sağlıklı ve doğal bir gülümseme için en etkili çözümlerden...

Devamını Oku Zirkonyum Telefon
09/06/2023

Senede Bir Kez Diş Kontrolü ve Diş Taşı Temizliği Neden Önemlidir?

Senede bir defa diş kontrolü ve diş taşı temizliği yapmanın önemini anlatma ihtiyacı duydum. Senede Bir Kez Diş Kontrolü ve Diş Taşı Temizliği Neden Önemlidir? Sağlıklı...

Devamını Oku Zirkonyum Telefon

Yorum Yap